Zwaard van Damocles
Het is juli. De laatste colleges zijn gegeven, eindwerken komen binnen, deadlines stapelen zich wel op. De beruchte piekdrukte is voelbaar met de vakantie als zwaard van Damocles. We zuchten, ploeteren, lachen en tellen de dagen. Maar daar wil ik het niet over hebben. Wat mij de afgelopen maanden vooral bezighoudt, is iets anders. Iets dat sluipender is dan een overvolle agenda: de afnemende ruimte voor begeleiding en ondersteuning van studenten. En ik houd mijn hart vast.
Het was een spannend jaar. Bij veel hogescholen zijn tijdelijke contracten niet verlengd, is de flexibele schil afgeslankt en ervaren collega’s opnieuw een toenemende werkdruk. Tegelijkertijd maakten we ons als CNV Onderwijs zorgen over het welzijn van studenten. In een recente brief aan de Onderwijsraad hebben we opgeroepen om het thema studentwelzijn niet uit het oog te verliezen. Want daar wringt het.
De druk op studenten neemt toe
De druk op studenten neemt toe. Prestatiedruk, financiële zorgen, en voor internationale studenten een schrijnend gebrek aan sociale bedding. We zien meer psychische klachten, meer stress, meer eenzaamheid. En juist die studenten die extra ondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld vanwege een ‘rugzakje’ of taalbarrière, krijgen minder begeleiding dan voorheen. Dat doet pijn. Want we weten inmiddels hoe waardevol studieloopbaanbegeleiding, mentoraat en leerteams zijn. Ze maken het verschil. Niet alleen voor studievoortgang, maar juist ook voor het welzijn en de veerkracht van studenten. Juist deze vormen van persoonlijke aandacht dreigen nu te verdwijnen onder de noemer van ‘efficiëntie’ of ‘harde keuzes’. Ik noem het liever: een stap achteruit.
Daar komt bij dat de hulpvragen complexer worden, en dat deze steeds vaker bij docenten en begeleiders terechtkomen. Mensen met hart voor hun studenten, maar zonder de juiste training, tijd of middelen om hier adequaat mee om te gaan. En dat wringt. We willen er zijn voor onze studenten, maar we zijn geen vervanging voor de GGZ.

Het hoger onderwijs heeft een zorgplicht, en we nemen die serieus. We willen studenten zien, kennen en begeleiden. Maar goede signalering vereist ook goede doorverwijzing. En dus goede samenwerking met zorginstellingen, gemeentes, maatschappelijke organisaties. Zodat we samen het verschil kunnen maken. Ieder vanuit zijn eigen rol.
Wat we nu nodig hebben? Blijvend aandacht voor dit belangrijke onderwerp! Met meer aandacht voor begeleiding, blijvende welzijnsvoorzieningen en de professionalisering van docenten. En extra aandacht voor internationale studenten, die te vaak tussen wal en schip vallen.
We willen er zijn voor onze studenten, maar we zijn geen vervanging voor de GGZ
Dus laten we na deze piekdrukte in de vakantie niet alleen ontladen, maar ook opladen. Om fris te beginnen aan het nieuwe collegejaar, om aandacht te kunnen besteden aan wat aandacht nodig heeft. Met frisse energie én een scherp oog voor wie we willen zijn: niet alleen docenten en onderzoekers, maar ook begeleiders van groei, welzijn en toekomst van de volgende generatie. Ik wens jullie een mooie vakantie toe!

Luc Van Dijk-Wijmenga
Communicatiedocent en coördinator Exchange, Erasmusprojecten en minor International Communication